Gürcistan Gezi Rehberi

Çok yakınımızda olmasına rağmen bir türlü yolumuzun düşmediği Gürcistan’a bu defa yolumuz düştü;  İşte Gürcistan gezi rehberi yazımız; Gürcistan’a gelmeden önce burası hakkında bazı fikirlerimiz vardı ama hiçbir zaman görmek gibi olmuyor tabii ki.

Gürcistan Gezi Rehberi olarak belirtmek gerekir ki Gürcistan’ın ekonomik durum çok iyi değil, bize benzeyen bir ülke, bir nevi Rusya’nın uydusu, görülebilecek çok fazla şey olmayabilir gibi düşüncelerimiz vardı. Bazıları doğru çıktı bazıları ise sandığımız gibi değilmiş. Mesela bize benzeyen insanlar, ama ekonomik durum o kadar kötü değil, ülkede görülmesi gereken çok nokta var ve artık Gürcistan Rusya’nın bir uydusu değil.

Gürcistan Gezisi

Gürcistan gezisi öncesinde belirtmek gerekir ki Gürcistan 4 milyon nüfusu ile oldukça küçük bir ülke. Bu nüfusun 1,5 milyonu da başkent Tiflis’de yaşıyor. Ülkenin kaynaklarının sınırlı olduğunu ve mütevazi bir ülke olduğunu daha Tiflis Havalimanına iner inmez havalimanının boyutlarından anlıyorsunuz.  Merkeze 30 dk uzaklıktaki havalimanından merkeze giderken de bu düşünceniz pekişiyor.

Gürcistan uzun yıllar SSCB’nin yönetiminde kaldığı için bunun etkisini birçok yerde görebiliyorsunuz. Daha havalimanından çıkarken Güneşin Kuzeyden yani Rusya tarafından doğduğunu gösteren bir heykel ile karşılaşıyorsunuz. Şu anda Gürcistan’ın Rusya ile arası hiç iyi değil. Osetya ve Abhazya Rus işgali altındaki bölgeleri. Araları bu kadar gergin olmasına rağmen bu tip yapılar biraz da geçmişi unutmamak için kaldırılmamış.

Gürcistan Gezi Rehberi Tiflis Ilık Su anlamına geliyor!

Gürcistan Turu

Gürcistan Gezi Rehberi için bazı ufak ama önemli bilgiler verelim. Tiflis nerede? Tiflis, Gürcistan’ın başkenti ve en büyük şehridir. Gürcistan’ın doğusunda yer alan bu şehir, Kura Nehri’nin kıyısında bulunmaktadır. Coğrafi olarak, Tiflis, Kafkas Dağları’nın güneyinde, Azerbaycan sınırına yakın bir konumdadır.

Mesela Tiflis Ilık Su anlamına geliyor; Tbli Ilık, Lisi ise su demek yani Tbilisi Ilık Su anlamına geliyor. Burası çok eski bir yerleşim merkezi. Ardahan’dan doğan Kura Nehrinin içinden geçtiği Tiflis 5.YY’dan beri bir başkent.

Tiflis gezmesi kolay ve keyifli bir kent. Zaten içinden nehir geçen kentler genellikle güzel olur Tiflis de içerisinden geçen güzel Kura Nehri ile bu kuralı bozmamış. Bu şehirde anlatacak çok şey var; hal böyle olunca biz de Gürcistan nasıl gidilir? sorusuyla başlayarak tüm sorularınızı cevaplamak için bir Gürcistan Gezi Rehberi oluşturalım dedik.

Tüm sabitlenmiş Gürcistan Storylerini zaman akışı içerisinde tek seferde seyretmek için üstteki fotoğrafa tıklayın

Gürcistan nasıl gidilir?

Pegasus ve  THY’nın Batum ve Tiflis’e uçuşları ile ya da karayolundan Batum’dan Gürcistan’a girmek mümkün. THY ve  Pegasus dışında farklı havayolları ile gitmek de mümkün, göz gezdirmek için tıklayın. Batum’daysanız tren ile 5 saatlik bir yolculukla Tiflis’e geçebilirsiniz.

Düzenlediğimiz turlara katılarak bizimle birlikte gezmek isterseniz Whatsapp Kanalımızı Takip edebilirsiniz. Whatsapp Kanalımız Takip etmek için tıklayın.  Duyurulardan haberdar olmak için Sessiz modu kapatmayı unutmayın. Fotoğraflara tıklayarak Facebook ve Instagram sayfalarımızı takip edebilirsiniz.

Gürcistan vizesi

Gürcistan tüm pasaport tipleri için Türk vatandaşlarından vize istemiyor. Bu Gürcistan Gezi Rehberi yazımızı okuduktan sonra pasaportunuz bile olmadan çipli kimlik olmak kaydıyla TC Kimlik kartı ile de giriş yapabiliyorsunuz Gürcistan’a.

Gürcistan a ne zaman gidilir?

Gürcistan’a gitmek için en iyi dönemler yazların sıcak, kışlar sert geçtiği için şık ve yaz aylarından uzak durmanız daha doğru olur.

Gürcistan’da ulaşım

Otobüs

Tiflis Havalimanının çıkışından kalkan 337 numaralı halk otobüsüyle Rustaveli caddesine yada Özgürlük Meydanına ulaşabilirsiniz. Yaklaşık 30 dk’da bir otobüs var ve yolculuk 30 dk sürüyor. Ücret 1 Lari ve kredi kartı ile ödemek mümkün. Otobüslerde denetim yapıldığını da belirtmek isteriz.

Taksi

Bavulunuz fazlaysa ya da otobüs ile uğraşmak istemezseniz taksi ile de şehir merkezine benzeri bir sürede ama tabii ki daha maliyetli olarak ulaşabilirsiniz. Havalimanından Özgürlük Meydanına 50-60 Lari tutar taksi yaklaşık olarak.

Tiflis Şehir içinde Ulaşım

Yürümek en güzeli

Şehirde kısıtlı da olasa metro var ama turist ilgi alanları yürüyerek o kadar kolay ulaşılabilecek mesafelerde ki biz sadece metroyu görmek istediğimiz için bir defa bindik. Siz de bir elinizde bu Gürcistan Gezi Rehberi heryeri yürüyerek gezebilirsiniz Tiflis içerisinde.

Diğer seçenek Bolt

Gürcistan’ın Uber’i olan Bolt’u cep telefonunuza indirmenizde de büyük fayda var. Hava kötü olduğunda ya da yürümek istemediğinizde kolayca araç çağırabilirsiniz. Havalimanından Bolt ile de şehre gelebilirsiniz. Yandex Rus şirketi olduğu için kullanılmıyor Gürcistanlılar tarafından. Turistler bilmediği için kullanıyor hala ve uygulama açık ama Gürcüler telefonlarından silmiş Yandex’i.

Metro

Metro kısıtlı bir alanda ama yine de kullanıma uygun ve tek biniş 1 Lari. Günlik yada 3 günlük kartlar var. Bu kartlar hem otobüste hem de metroda geçerli.

Gürcistan da kaç gün kalınır?

Burada kaç gün kalmanız gerektiğine gelince minimum 4-5 net gün Gürcistan’da gezmeniz için gerekiyor. Ancak daha fazla kalacak zamanınız varsa yapacak aktivite bulmakta, güzel zaman geçirmekte zorlanmazsınız.

Para bozdurma işleri

Heryerde kredi kartı geçiyor, buna ilave olarak şehir merkezinde değişik noktalarda döviz büroları bulunuyor. Buralardan komisyonsuz bir şekilde döviz bozdurabilirsiniz. Gürcistan’ın para birimi Lari, bozuk paralarının ismi ise 6.YY’da ilk bastıkları paranın ismini taşıyor; Tetri. 

BDüzenlediğimiz turlara katılarak bizimle birlikte gezmek isterseniz Whatsapp Kanalımızı Takip edebilirsiniz. Whatsapp Kanalımız Takip etmek için tıklayın.  Duyurulardan haberdar olmak için Sessiz modu kapatmayı unutmayın. Fotoğraflara tıklayarak Facebook ve Instagram sayfalarımızı takip edebilirsiniz.

Tiflis de nerede kalınır?

Özgürlük Meydanı ya da Rustaveli Caddesine yakın olan bir otel merkezi bir otel olarak uygun olur konaklamanız için. Rustaveli’yi diğer Gürcistan Gezi Rehberi yazılarında da görürsünüz ama bizim size diğer iki tavsiyemiz; Avlabari ve Sololaki semti.

Gürcistan Dini Nedir?

Gürcistan Gezi Rehberi yazarken önemli konulardan birisi de din konusu. Gürcistan dini nedir? Gürcistan hristiyan bir ülke ancak Gürcistan Fener Patrikliğine bağlı değil kendi bağımsız kilisesi var (Otosefal) ve bu çok önemli. Burada herkesin bir papazı var ve aynı kiliseye gidiliyor. Eğer başka bir papaza gidilecekse kendi papazından icazet alınması gerekiyor. Günah çıkarma işlemi burada da var. Sözlü yada yazılı olarak günah çıkartabiliyorlar. Kiliselerde Katolik Kiliselerde olduğu gibi oturma yerleri yok. Eğer ortalarda bir yerde bir taht benzeri koltuk görürseniz bilin ki orası bir katedral.

Bazı kurallara uyulması isteniyor

Gürcistan’da dini yerler müze statüsünde değil ve ibadete açık. Dini yerlerde kadınların saçının görünmesi sorun değil ama baş kapalı olmalı. Yani baş örtüsü ya da şapka gerekli. Yine benzer şekilde bacakların görünmesi de istenmiyor. Eğer yanınızda bir şey yoksa dini yerlerin girişinde bacaklarınızı kapamanız için örtüler bulunuyor.

Erkeklerin ise tam tersi dini yerlerde şapka takmaması gerekiyor. Küçük dini mekanlarda sorun olmuyor ama Katedrallerde vs erkeklerin de şort giymesine izin verilmiyor.

Gürcistan bayrağındaki 5 Haç İsa ve 4 Havarisini temsil ediyor ama Gürcü halkı ilk bakışta dindar bir ülke olarak algılanmıyor yaşayış biçimlerinden. Kendilerine has bir din anlayışları var diyebiliriz.

Gürcistan’ın tarihi oldukça olaylı

Gürcistan Gezi Rehberi için Gürcistan’ın kısaca tarihinin üzerinden geçmek de iyi olur. Bu coğrafyada olaylar, savaşlar hiç bitmemiş; M.Ö 12-8.YY Diaohiler, M.Ö 13.YY Kolhis ve İberya. M.Ö 4.YY Kartlı Parnavazi Hanedanlığı), aynı yıllarda Gürcü dilinin ve alfabesinin açıklanması, 1.YY’da başlayan Hristiyanlığın 4.YY’da Hristiyanlığın burada resmi din olarak kabulü, sonra Egrisi, Abhazya, Tao, Klarceti ve 1008’de Gürcistan Krallığı.

13.YY’da Kraliçe Tamara zamanında Altın Çağ, ardından bölünmeler. 1453’de Konstantinopolis’in Fethi ile Avrupa’dan kopuş, uzun süren Rus egemenliği, 1918’de Gürcistan Cumhuriyeti, 1921’de tekrar Ruslar ve 1991’de Sovyetlerden ayrılma. 2003’de Kadife Devrim, sonra Gül Devrimi yani bu coğrafyada olaylar hiç bitmemiş. Bağımsızlık güzel ama dev caddeler, parklar, binalar, herkesin satranç, müzik aleti öğrenmesi gibi özellikler de Rus döneminden kalanlar.

Gürcistanda toplumsal hayat hakkında…

Gürcüler ülkelerini ve milletini çok seviyor. Tanrı’nın kendine ayırdığı topraklarda yaşadıklarına inanıyorlar. Biz ülkemizi eleştirirken onlar megaloman seviyesinde ülkelerine hayran bir toplum ve özgüvenleri yerinde.

Gürcistan haritasında farklı renkte yerler görürsünüz bunlar; Rus hakimiyeti altındaki Abhazya, Osetya ve Batum’un içinde yer aldığı Acara, bunlardan Acara ve Abhazya Özerk Cumhuriyet statüsünde. Gürcistan nüfusu 3,7 Tiflis nüfusu ise 1,5 milyon.

Çok güzel evler var Tiflis’de bu hemen dikkatinizi çekiyor. Ama bu kadar sıcak bir ülkede neden balkon kültürü yok diye de düşünüyorsunuz. Ruslar iletişim olmasın diye balkon yapılmasını dönemlerinde yasaklamış onun yerine avlulu evler yapılmış. Oysa avludan geçilen evlerde iletişim daha da rahat olmuş. İnsana yasak koymak zor.

Gelir fazla değil Gürcistan’da

Gürcistan Gezi Rehberi yazıyorsak Gürcistan nasıl bir yer? Sorusunu da her açıdan değerlendirmek gerekir. Finansal olarak oradaki gelir durumlarına filan da değinmemiz lazım. Ülkede asgari ücret yaklaşık 200 USD seviyesinde. Tiflis hariç kırsalın durumu pek iç açıcı değil bariz bir fakirlik görülüyor. Emekli maaşı ise 75 USD civarlarına denk geliyor. Bir öğretmen maaşı ise 1.000 Lari yani yaklaşık 350 USD civarlarında.

Bu şehir için iyi bir durum çünkü öğretmenler verdikleri ders başına maaş alıyor ama kırsalda ders az olduğu için gelir azalıyor. Kırsalda da gider az olduğu için ikisi birbirini dengeliyor diyebiliriz. Özel sektörde iyi durumdaki bir doktorun eline geçebilecek rakam 1.000 USD’ye denk gelebiliyor.

Burada diploma sonrası da eğitime devam etmeniz gerekiyor. Eğer diplomanız eskiyse üzerine birşey koymadıysanız iş bulmanız çok zor. O yüzden ülkemizde Gürcistanda mühendis olup çocuk bakıcılığı yapan kişilere rastlanıyor. Bunlar bu tip eski diplomalar.

Eğitim ve Sağlık

Üniversite okumak ücretli. Burs var ama yok gibi bir şey. 40.000 öğrenciden 4 kişi almış sadece burs. Sağlık % 70 ücretsiz % 30 fark vermeniz gerekiyor. Acil hizmetler ise ücretsiz. İlaç ise tamamen ücretli Gürcistan’da.

Cenaze bizden oldukça farklı!

Gürcistan’da bu ülke hakkında bilgiler edinirken bizi şaşırtan konulardan birisi cenaze ritüellerinin farklılığı oldu. Bu yüzden Gürcistan Gezi Rehberi yazımızda ku konuya da değinmek istedik. Burada cenaze olayı biraz farklı. Cenazeye veda için eskiden cenaze 6 gün tutulur sonra defnedilirmiş. Şimdi bu 3 güne düşmüş. Cenaze yemeğine önem veriliyor ama yemekte tatlı bulunmuyor.

Acara bölgesinde sonda verilen tatlı pilav cenazenin bittiğinin işareti, bu doğu Gürcistan’da Şila Pilav olarak veriliyor. Cenazede cenaze sahibine para veriliyor bir tür borç gibi çünkü sonra o da sizin cenazenizde size para veriyor. Verecek parası olmadığı için cenaze evine gitmek istemeyenler oluyor. Bir de cenazeye çiçek getirilmesi de adetten hatta getirilmemesi ayıp.

Mezarlıklarda da bize garip gelebilecek uygulamalarla karşılaşılabiliyor burada. Mezarın ışıklandırılması, etrafına masa sandalye hatta koltuk konulması olabilecek şeyler.

Burada toplu yaşam çok sık görülen bir durum. 3-4 aile yani evlenen çocuklar vs birlikte yaşanıyor.

Gürcistan ve Şarap

Bu topraklar üzümü ile ünlü topraklar dolayısı ile Gürcistan Gezi Rehberi şarapsız olmaz. Her zaman Gürcistan ve üzüm dolayısıyla Şarap buranın bir parçası olmuş. Neredeyse her ev kendi şarabını üretiyor burada. Ülkenin Doğusu kurak ve sıcak olduğu için burada üretilen şarap tatlı, batıda üretilen şaraplar ise daha ekşi oluyor.

Bu coğrafya için şarap çok önemli ama Ermenistan da şaraba Gürcistan kadar sahip çıkıyor. Hatta dünyada ilk şarabın hangi ülkede üretildiğine dair bitmeyen bir tartışma var; iki ülke de dünyada ilk şarabı kendilerinin ürettiğini savunuyor. Ancak bu konuda UNESCO Somut Kültürel Miras olarak Gürcistan’ı tescil etmiş ilk şarabın yapıldığı yer olarak çünkü kazılarda 8.000’li tarihlere dayanan toprak küplerde şarap yapımına dair izler bulunmuş.

Burada ağırlıklı olarak beyaz şarap ünlü ve makbul. Her 10 şişe şarabın 8’i beyaz şarap olarak tüketiliyor. Buarada biz kırmızı şarabı daha çok beğendik 🙂 Biz Gürcistan’dan sonra Ermenistan’a geçtiğimiz için ikisini de test etme şansı bulduk. İki ülkenin şarabı da güzel ama Ermeniler satış ve pazarlama konusunda daha iyi durumdalar.

Çaça da önemli bir içki

Şarap elde edilen üzümün posasından da Çaça dedikleri ve mantı ile birlikte içtikleri içkiyi üretiyorlar. Bu içki bize çok sert geldi, çok sert bir vodka gibi tadı. 

Yemeklerde şarap kadar sık görülen diğer içecek de bir tür gazoz diyebileceğimiz Limonati. Armutlu, üzümlü, narlı vs her türlüsü var ve biz tadını çok sevdik.

Tiflis Gezi Rehberi

Rustaveli Caddesi ve Özgürlük Meydanı

Biz şehrin tam merkezinde Rustaveli caddesinde bir otelde kaldık. Rustaveli Caddesinin başında Özgürlük Meydanı yer alıyor. Bu meydanda 1991 yılına kadar Lenin’in heykeli bulunuyormuş ama şimdi Aziz George’un heykeli yer alıyor. Tiflis’de dolaşırken zaten bir şekilde Özgürlük Meydanından ve Rustaveli Caddesinden belki birkaç defa geçmeniz gerekiyor.

Gürcü Şair Rustaveli‘den adını alan bu cadde Tiflisin en önemli caddesi. Türkçeye de çevrilen 1584 kıtadan oluşan Kaptan Postlu Şovalye şiirinin yazarı olan Rustaveli ve bu şiir Gürcistan için çok önemli. 20.YY’a kadar şiirin bir kopyası gelinlerin çeyizine konurmuş. Bu şiirin tümünü ezbere bilen kişiler de var Gürcistan’da, hatta eskiden okullarda ezberletilirmiş. Bu arada Rustaveli’nin ne kadar önemli bir şair olduğunu pekiştirmek açısından Sheakspare’den 400 yıl önce yaşadığını hatırlatalım.

Parlamento Binası

Biz Tiflis gezimize otelimizden çıkarak Rustaveli caddesinde başladık. İlk gördüğümüz yer 1922-1929 yılları arasında  Parlamento Binası olarak kullanılan şu anda Gençlik Merkezi olan binaydı. Bu binanın önemi  I.Dünya Savaşı sonrasında 1918’de Gürcistan, Ermenistan ve Azerbeycan’ın bağımsızlığını bu binada ilan etmesi ve buranın kullanılan ilk resmi bina olmasından geliyor.

Daha sonra 1939-1950 yılları arasında yapılan ve şimdi önünde Şehitler Anıtı olan Parlamento Binası yapılmış. Bu yeni Parlamento’nun önünde 9 Nisan 1989 Gürcistan’ın Sovyetlerden ayrılışını simgeleyen bir de anıt bulunuyor. 2022 yılında buradayken buradan Ukrayna’ya savaşmaya gidenler de burada fotoğrafları ile anılıyordu. Bu binanın hemen karşısındaki Görsel Sanatlar Müzesi özellikle türkler için önemli çünkü şimdi Görsel Sanatlar Müzesi olan yerde bir otel varmış ve Nazım Hikmet Tiflis’de bulunduğunda bu otelde kalmış.

Vernisaj El Sanatları Marketi

Tiflis caddeleri

Rustaveli caddesi üzerinde cumartesi günleri Vernisaj El Sanatları Marketi  kuruluyor. Bu marketin içerisinden geçerek gezimize devam ettik. Yolda ufak bir parkta seyyar hoperlörler ile müzik eşliğinde dans eden insanları görmek mutluluk vericiydi.

Devam edince yolun üzerinde Gürcistan’ın ilk okulu çıkıyor karşınıza. Adı da kendisi gibi İlk Okul olan okul önce Erkek Lisesi olarak açılmış sonra karma olarak devam etmiş. Gürcistan alfabesi kendine özgü 14 alfabeden birisi. Sanıldığı gibi Kril Alfabesi kullanılmıyor burada. 33 harften oluşan alfabede 5 sesli harf bulunuyor ve küçük büyük harf ayrımı yok. Okuması bze zor geldi alfabenin çünkü bazı kelimeler tamamen sessiz harflerden oluşabiliyor.

Yine Rustaveli Caddesinden devam edince Tiyatro Binası’nı, Opera Binası’nı ve biraz ileride Güzel Sanatlar Müzesi‘ni görüyorsunuz. Buraya yakın bir çok hoş dışı vitraylı, içi sarmal merdivenli bir binası olan Teleferik İstasyonu var. Ancak ölümlü bir kaza sonrası teleferik kapatılmış ve 40 yıldır bu şekilde kalmış. Biz oradayken (2022 Haziran) restorasyon yeniden hayata geçirilmiş hatta yeni direkler dikilmeye başlanmıştı

Metro Moskova Metrosuna benziyor ama daha mütevazi

Otelimize dönerken Rus yapımı olan metroyu da görelim diye metro ile döndük. Moskova’da bulunanlar bilir bu metro da Moskova metroları gibi yerin oldukça altında ve dik çok uzun yürüyen merdivenlerle iniliyor. Yol uzun olunca doğal olarak yürüyen merdivenlerin hızı da alışık olduğumuzdan hızlı. Tiflis metrosunun Moskova metrosuyla bariz farkı bu metro istasyonlarının Moskova gibi süslü ve ihtişamlı olmaması.

Feneri nerde söndürdün?

Eski Tiflis bölgesinde yolda ispirtolu lambayı söndüren adam heykeli gördük. Öğrendik ki bu iş Azerilere verilirmiş çünkü parasızlık o yıllarda fazla olduğu için alkol niyetine Gürcüler feneri söndürüp içinde kalan ispirtoyu içermiş. “Feneri nerede söndürdün” sözü de oradan gelmiş 🙂

Yine eski Tiflis bölgesinde ressam Pirosmani‘nin çeşitli eserleri ile karşılaştık. Bir restaurantın duvarlarına yemek karşılığı resimler yapmış zamanında.

Eğik Saat Kulesi

Eğik Saat Kulesi

Pirosmani’nin resminden yapılan Reşit Efendi heykeli de bu bölgede yer alıyor. Onun yanında Don Kişot heykeli, dans edenler heykelleri gördük. Tüm bunlar şehre çok renk katıyor doğrusu. Bu arada dünyada Eğik Kule sadece Pisa’da değil Gürcistan’da da bulunuyor; hurda malzemeyle yapılmış Eğik Saat Kulesi yanındaki Rezo Gabriadze Kukla Tiyatrosu’nun bir parçası ve çok ilgi çeken bir yapı Tiflis’de. Bu arada her gün saat 12:00 ve 19:00’da Kukla gösterisi yapılıyor vaktiniz olursa ilgi çekici olabilir.

Kura Nehri üzerinde dikkatinizi çekecek olan gündüzü ayrı gecesi ayrı estetik olan beyaz modern köprü Bridge of Peace (Barış Köprüsü). Şehirlerde eski yapılar ile yeni modern yapıları bir araya getirmek çok iyi etkiler yaratıyor ama kolay da değil. Paris Louvre Müzesi’nin önündeki Cam Piramit’in Paris ile bütünleşmiş olması gibi 2010 yılında yapılan Barış Köprüsü de Tiflis ile bütünleşmiş.

Narikala Tepesi

Köprünün diğer ucunda Rike Park yer alıyor. Narikala Tepesi’ne çıkan teleferiğin alt istasyonu burada. Daha sonra 2012 yılında kullanıma giren Teleferik’le Gürcü Ana (Kartelis Deda) heykelinin olduğu Narikala Tepesi’ne çıktık. Burası Tiflis’i panoramik olarak görebileceğiniz bir nokta olduğu için kaçırmamalısınız.

Biz Narikala’ya teleferikle çıkıp yürüyerek Meidan Bazaar‘a kadar indik. Meidan Bazaar merkezde yer alıyor ve inişte Kale’nin orjinal surlarının yanından iniyorsunuz.

Kartlis Deda

Gürcü Ana Heykeli (Kartlis Deda)

Gelelim Gürcü Ana Heykeline; bu heykelin benzerini daha önce Kiev’de de görmüştük. Maalesef heykeli dibinden yani önden yakından görmek mümkün değil. Buraya yapılan ilk Gürcü Ana Heykeli ahşapmış ve korunması için aluminyum ile kaplanmış anca 1997 yılında içerdeki ahşap çürüyünce çökmeler olmuş ve görüntü bozulmuş bu nedenle de değiştirilme kararı alınmış.

Değiştirilmesine karar verildiğinde Tiflis Gürcü Ana Heykelsiz 1 gün bile kalmamalı diye düşünüldüğünden 20 m yüksekliğinde tamamı aluminyumdan yapılmış olan yenisi farklı bir yerde yapılmış ve yeni yerine götürülüp eskisinin sökümü kararı alınmış ama bu durumda 24 saat için iki Gürcü Ana Heykeli yan yana durmuş; eski ve yeni heykeli yan yana gören biri kendini çok sarhoş sanıp içkiyi bırakmış 🙂

Eski ve Yeni Kartlis Deda’nın aynı anda bulunduğu gün

Leghvtakhevi

Oradan İncir Vadisi’ni (Leghvtakhevi) önce yukarıdan görüp daha sonra aşağı kısmına indik, şelaleyi (Watefall in Abanotubani)  takibe her yanda köprülere asılmış kilitler vardı, bilmem çiftler hala birlikte midir? Bu işler kilitle olsaydı 🙂

Cuma Mescidi

İnerken 16.YY’dan iki kardeşin yaptığı iki mihraplı Cuma Mescidi’ni görüp içine girdik. 7-8.YY’da Arapların yaptığı Tiflis’in ilk camisi şu anda yok onun yerinde bu cami yer alıyor. Cuma Mescidi hem Şii hem Sünni Gürcü müslümanlara açık olması ile farklı bir özelliğe sahip.

Sülfür Hamamları

Yolun en alt kısmında da Sülfür Hamamları bölgesinde (Abonotubani Bölgesi) 19.YY yapımı İran usulü, göbek taşı olmayan çinili Orbeliani Hamamı gördük. Tiflis’deki en eski hamamlar 1-3.YY’a ait olduğu biliniyor bu arada 13.YY’da Tiflis’de 63 hamam olduğunu dip not olarak düşelim. Tiflis’in cumbaları ve renkleri ile dikkat çeken en güzel evleri de bu bölgede yer alıyor.

Metekhi Kilisesi

Tiflis’in Bridge of Peace dışındaki diğer önemli köprüsü Metekhi Bridge. Bu köprünün ayağında Metekhi Kilisesi (Metekhi St.Virgin Church) bulunuyor. Falezin üzerinde kurulu kilisenin avlusunda da Kral Vakhtang‘ın at üzerindeki heykeli bulunuyor. Burada Shardeni Street adlı yer altı pazarına girdik ama olmasa da olur.

Tiflis Dışı asla kaçırılmamalı

İlk durağımız Sameba Katedrali (Holy Trinity Katedrali) oldu. Burası oldukça büyük ve etkileyici bir katedral ama bir o kadar da soğuk bir yüzü var nedense.

Sameba Katedrali

Bunun sebebi katedralin doğa içerisinde değil de beton bir çevre düzenlemesi içerisinde yer alması olabilir. Neyse zaten dini mekanlara çok fazla ilgimiz olmadığı için birkaç fotoğraf çekerek yolumuza devam ettik.

Bodbe Manastırı

Daha sonra Bodbe Manastırı‘na gittik, artık burası şarap bağlarının çok yoğun olduğu yerler. Burası Azize Nino‘nun 16 yaşında hristiyanlığı yaymaya başladığı katedral. Bu dönemde Gürcistan resmi olarak hristiyanlığını ilan etti.  Etrafındaki şarap bağları ve gül bahçeleri ile oldukça estetik bir Katedral bahçesi de ayrı güzel.

Sighnagi

Sighnagi

Daha sonra Sighnagi kasabasına geçtik. çok huzurlu bir kasaba izlenimi verdi burası bize. Burada 24 saat açık Nikah Dairesi var ve bu özelliği ile ünlü burası.

Sighnagi’de 2. Dünya Savaşı Anıtı bulunuyor. Gürcistan’dan 2.Dünya Savaşı’na  750 bin kişi katılmış yarısı dönememiş, dönenlerinde %70’i sakat dönmüş. Bu rakam küçük bir ülke olan Gürcistan için büyük bir rakam ve hala unutulmayan bir olay.

Sighnagi

Mtskheta Şehri çok önemli!

Gori’ye giderken yolda Gürcistan’ın eski başkenti olan Mtskheta’yı (Mtskhetra şeklinde de yazıldığı oluyor çünkü eski başkenti adı bu şekilde) görüyorsunuz. Mtskheta’da iki önemli yapı bulunuyor; alt taraftaki 11.YY’a tarihlenen Sveti Sovei Manastırı (Svetitskhoveli Katedrali) ve 6.YY’a tarihlenen zirvedeki Jvari Manastırı.

Jvari Manastırı ve aşağıda Mtskheta şehri

Gürcüler için Haç görevi görmesi nedeniyle çok önemli olan Jvari Manastırı’ndan şehrin ve nehrin güzel bir manzarası izleniyor. Manastırı ziyaret ettikten sonra aşağıya şehre indik. Mtskheta’da Türk sahibi ve çalışanları olan Ada Kafe’de oturup harika şeyler yedik.

Buranın Gürcistan Lonely Planet kitabındaki ilk Türk restoranı olduğunu söyledi çalışanlar.  4.YY’dan, UNESCO mirası Svetitsthoveli Katedralini de ziyaret ettik. Bunu yapan esir Laz ustanın kolu kesilmiş, bir daha yapamasın diye! Hep aynı vahşi, bencil hikaye!

Stalin ve Gori

Sonraki durak Gori; Stalin de Gürcü olduğu için Gori’de çok kapsamlı bir Stalin Müzesi ve burayı atlamamalısınız. Stalin’in Rusya ve Gürcistan ile olan kronolojik hikayesi, çok sayıda eşyası, doğduğu ve ve seyahat ettiği tren de burada sergileniyor. Stalin’i Gürcistanda seven de sevmeyen de çok  kısaca hassas ve karışık bir konu bu Gürcistan için.

Burada Stalin’in doğduğu ve 15 yaşına kadar yaşadığı evi göreceksiniz. Bu ev orijinal durumda ve orijinal yerinde.Daha sonra müze haline getirilere üzeri kapatılmış. Soldaki oda Stalinin ailesine ait, sağ taraftaki oda ev sahibine ait, alttaki oda ise kunduracı olan Stakinin babasının kundura imal ettiği oda. Stalin’in Yalta Konferansına gittiği tren de müzenin bahçesinde yer alıyor. Stalin Müzesinde tabii ki Stalin ile ilgili çok şey anlatıldı ama burada o konuya çok girmeyeceğiz. Gori’ye gidecekseniz Stalin’i biraz hatırlayarak gitmenizi tavsiye ederiz. Bunun için tıklayın.

Ananuri Kompleksi

Sonraki durağımız Ananuri Kale ve Kilise Kompleksi (Church of the Assuption ve Church of Virgin Mary kiliseleri) oldu. Burası 13. yüzyıldan başlayarak uzun yıllar bölgeyi yönetmiş, feodal bir hanedan olan Aragvi Dükü’nün kalesi ve konutu diyebiliriz. Gürcistan’daki en güzel yapılardan birisi buydu bize göre. Aragvi Nehri’nin kıyısında yer alan tarihi yapı tam instagramlık fotoğraflar veriyor size.  

Rusya-Gürcistan Dostluk Anıtı

Rusya-Gürcistan Dostluk Anıtı

Tek tarafı açık bir silindir şeklindeki Rusya Gürcistan Dostluk Anıtı yol üzerinde ve oldukça yüksek bir konumda yer alıyor. Şu anda ortada bir dostluk yok ama 1983 yılında biraz da Rusya zoruyla Türklerin aleyhine olan Georgiyevsk Antlaşması’nın 200. yılı anısına yapılmış bir anıt.

Anıtın sol tarafı Gürcistan’ın sağ tarafı Rusya’nın motifleri ile bezenmiş. Sütunlar üzerine oturtulmuş anıtın sütunlarının arasında balkon şeklinde aralıklar bulunuyor buradan Kafkas Dağlarını ve Şeytan Vadisi harika bir manzaraya sahip.

Kazbegi Bölgesi

Artık Kazbegi Dağlarındayız. Burası Gürcistan’ın trekking ve kayak sporu merkezi. Hem Gürcistan’dan hem de tüm dünyadan doğa severler burayı biliyor ve geliyor. Maksimum rakım Kazbeg Dağı‘nın zirvesi 5.054 m, araçla gezilen yerlerin maksimum yüksekliği ise 2395 m. Kazbek (Kazbeg, Kazbegi) Dağı’nın eteklerindeki, denizden yüksekliği 2170 metre olan Gergeti Trinity (Gergeti Teslis Kilisesi) Kilisesi’ne çıkmak için aracımızdan indik ve yolun son kısmını 4×4 minübüslerle, doğa manzaraları eşliğinde çıktık.

Esasen bu araçlara çok da gerek yok ama buradaki insanlara da bir gelir kapısı olması için bu şekilde bir şey düşünülmüş. Gergeti Trinity Kilisesi yüksek konumu, yapısı, kutsallığı ve manzarası ile şüphesiz en önemli yapılarından Gürcistan’ın.

Yol boyunca Lomisa Bayramı için Lomisa Kilisesi‘ne yürümek üzere kamp yapan çok sayıda kişi vardı aileleri ile birlikte. Bu dini ritüel nedeniyle ertesi gün kilometrelerce yürümeye hazırlanıyorlardı. Yine yol boyunca çok sayıda rafting ve trekking şirketini ve bu aktivitelere katılan kişileri gördük. Zamanımız olmasını ve hem trekking yapmayı hem de rafting yapmayı gerçekten isterdik.

Gürcistan’da Ne Yenir?

Türkiye’den Gürcistan’a giden bir kişi -Kişniş kullanımı dışında- kesinlikle yemek konusunda zorluk çekmez çünkü çok yakın bir yemek kültürü var. Haçapuri bizim peynirli pidemizle pizza arasında bir yemek ama peynir çok daha yoğun kullanılıyor. Neredeyse yemek yapan her herde Haçapuri de var diyebiliriz. Nasıl bizim ülkemizde her peynirli pide farklıysa burada da Haçapuri farklı.

Yani bir kere denemekle Haçapuri defteri kapandı diyemezsiniz çünkü ekmeğinin ve peynirinin lezzetine göre her yarde faklı bir Haçapuri ile karşılaşıyorsunuz. Akşam yemeklerinde ortaya mutlaka Pkhali adı verilen meze-zeytinyağlı olarak tarif edebileceğimiz yemekler geliyor. Bizim yemeklerimize çok benziyorlar ama farkları tek tek yapılıyor olmaları.

Hinkali da Gürcistan mantısı ama bizim mantımızdan çok farklı. Öncelikle çok büyük ve bir bohça şeklinde. İçerisine çiğden et konuyor ve üstten kapatılıyor. İçerisinde biraz suyu kalıyor ve makbul olan üst kısımdan ısısrarak yemeye başlayarak içindeki suyu dökmeden Hinkal’ı bitirmek.

Hinkali yapımı için videoya tıklayın

Kolay görünmesine rağmen Hinkal yapmak ciddi el becerisi ve tecrübe gerektiriyor. üstten 19 bükümle kapatılan Hinkal alttan aya üstten güne benziyor. Hinkalı üzerine karabiber ekerek ve Çaça içerek tüketiyorlar.

Neredeyse her masaya gelen meyveli gazozlar. Esasen bunlar gazozla su arası bir tada sahip. Her meyveden yapılıyor diyebiliriz. Favorimiz armutlu olandı.

Özel Teşekkürler

Bize bu gezimizde rehberimiz Ana (o bizim Gürcü Ana’mızdı 🙂 çok cana yakın tavrıyla hep yanımızdaydı. Hayatının bir dönemi ülkemizde geçtiği için çok iyi türkçe konuşuyordu. Öyle bir hayatı var ki 5 bölüm Netfliks dizisi olsa En Çok İzlenenlere girer valla. Eğer yolunu Gürcistan’a düşerse rehber olarak şiddetle tavsiye ederiz, hikayesini de kendisinden dinlersiniz. Bu tatlı kızın başaramayacağı bir şey yok, gezimize çok renk kattı. Kimi zaman dans etti, kimi zaman piyanoda Türkçe parça, kimi zaman da Gürcü sazı da çaldı.

Geziyi Tempo Tur ile yaparsanız Ana onların rehberi, bizim gezimizi de Tempo Tur düzenledi ve Gürcistan – Ermenistan şeklindeydi. Kansav Arslan’ın rehberliğindeki gezimiz çok keyifliydi ve bu geziyi güvenerek Tempo ile yapabilirsiniz. Turu incelemek için tıklayın. Gezinin ilan sayfasındakiler de biziz 🙂

Geziyi birlikte yaptığımız gezgin arkadaşım Nur Canoğlu’na kendi gezi notlarından faydalanmam için izin verdiği için ayrıca teşekkür ederim.

Düzenlediğimiz turlara katılarak bizimle birlikte gezmek isterseniz Whatsapp Kanalımızı Takip edebilirsiniz. Whatsapp Kanalımız Takip etmek için tıklayın.  Duyurulardan haberdar olmak için Sessiz modu kapatmayı unutmayın.