Rio De Janerio

Senelerdir adını özellikle karnavalları ile duyduğumuz Rio de Janerio’dayız nihayet. Buraya Sao Paulo’dan otobüsle geldiğimiz için uçaktan şehri görme imkânımız olmadı. Otobüs terminalinden bindiğimiz taksi ile şehre doğru yola çıktık. Sahile gelene kadar sanki Türkiye’deyiz. Yurtdışında herhangi bir ülkenin şehirleşmesinin Türkiye’ye bu kadar benzediğini görmedik. Özellikle bu kadar uzak bir ülkede bu kadar benzerlik hayret verici. Bu söylediklerimiz “Zona Zul” adı verilen plajlar ve oteller bölgesine gelene kadar. Buraya geldiğimizde her şey değişiyor ve Rio’yu Rio yapan kısım ile tanışıyoruz. Buradaki “Copacabana” ve “Ipenama” adında iki çok uzun plaj ve bunları çevreleyen çok ilginç tepeler Rio’yu emsalsiz yapıyor. “Zona Norte”, “Zona Oeste”, “Urban Centro” adında bölgeleri de olmasına rağmen şehrin otellerinin ve plajlarının olduğu bölgenin adı “Zona Zul” ve şehrin kalbi burada atıyor.

“Zona Oeste” şehrin geleceği ve üst kesiminin yaşadığı yer. Zengin evleri çok üst düzey alışveriş merkezleri ve dokunulmamış plajlar yer alır burada. “Centro” Portekiz kolonisinin izlerini taşıyor ve en fakir bölge. Bu bölgede eskinin izlerini veren neoklasik yapılar görülebilir ama en güvensiz bölge. “Zona Norte” ise evlerin, havalimanının ve stadyumun olduğu bölge. Copacabana ve Ipánema en güzel manzaraya sahip sahiller olmasına rağmen en doğal ve en güzel plajlar; “Barra da Ticuja”, “Parainha” ve “Grumari”.

Her ne kadar zenginlik içerisinde yaşayanlar olsa da büyük bir kısım Favela adı verilen gecekondu semtlerinde oturuyor. Buralara tur şirketleri turlar düzenliyorlar ama insanların nasıl sefalet içerisinde yaşadığını görmek için tura katılmak bize hiç etik gelmediği için bu turlarla ilgilenmedik.

“Gezgin bir yere varmak için değil, keşfetmek için seyahat eder”

Goethe

Biz Brezilya’ya THY’nın Sao Paulo’ya  direkt uçuşu ile vardık. Ülkemizden genellikle bu şekilde geliniyor çünkü Rio’ya direkt uçuş yok. Ancak Güney Amerika’dan başka bir ülkeden geçebilir ya da Türkiye’den başka bir havayolu ile Rio’ya uçabilirsiniz.

Biz Sao Paulo’da 2 gün kalıp Rio de Jenario’ya otobüs ile geçtik.

Brezilya Türk vatandaşlarından vize istemiyor ama güncel vize bilgileri için tıklayın.

Kış ayları (Haziran-Eylül) 13-24⁰ aralığında geçer. Haziran ve Temmuz en kuru aylardır ama ısı 13⁰ civarındadır.

Eylül-Kasım arası ilkbahar, Nisan-Haziran arası sonbahardır ve akşam üzeri hafif yağış alırken hava ılımandır.

Ocak-Mart sonu arası da yaz aylarıdır ve sıcaklık 32-35⁰ arasıdır.

Tüm bunlar hesaba katıldığında en iyi ay herkes için değişir. Mesela yağmur istemiyorsanız Nisan-Eylül arası sizin için iyi bir seçim olacaktır. Ancak plaj-deniz ağırlıklı bir gezi yapacaksanız yaz aylarını yani Ocak-nisan aralığını seçmelisiniz.

Birçok uluslar arası uçak “Antonio Carlos Jobim” (GIG) havalinanına iner. Bu havalimanı şehrin oteller bölgesine 45 dk uzakta.  Diğer havalimanı ise “Santos Dumont” (SDU) ve şehre 20 dk uzaklıkta. Ulaşım genelde 80R tutacak şekilde taksi ile yapılıyor.

Taksiye bindiğinizde unutmayın ki taksi şoförü kesinlikle İngilizce konuşmaz. Elinizde gideceğiniz yerin adı yazılı bir kağıt olması ya da haritada işaretli yeri göstermeniz gerekir. Ancak bazen haritada nerede olduklarını da anlamıyorlar en iyisi yazılı iyi okunabilen bir kağıtla taksiye binmeden önce göstermek; anlar ise binmektir. Taksilerin tümü taksimetresini açıyor. 2 tip tarife var; saat 20:00 ye kadar 1 nolu tarife, saat 20:00 den sonra ve Pazar günü 2 nolu tarife geçerli ve taksimetrede yazıyor. Bu yazılanlar sarı taksiler için geçerli. Bir de “radio taxi” adı verilen otellere bağlı çalışan taksiler var. Bunlar daha lüx araçlara sahip ancak ortalama % 30 pahalı.

Aynı şekilde hatta daha kötü olarak eğer Portekizce konuşamıyorsanız şoförden yardım isteyebileceğinizi düşünerek sakın otobüslere binmeyin. Otobüslere ancak rotasını ve ineceğiniz yeri tam olarak biliyorsanız binmelisiniz.

Rio’nun tümünde metro olmamakla beraber (2 hat var sadece) olan kısımları için en etkili, en temiz, en güvenli ve Portekizce konuşmanızı gerektirmeyecek seçenek metro. Diğer metrolarda olduğu gibi hattın son durağı ile isimlendirilir yönler. Tek yön bilet yukarı çıkana kadar istediğiniz aktarmayı yapabilmek kaydı ile 2.65R’dir. Biletler kart şeklindedir ve makineye yerleştirdiğinizde geri vermez. Bilet gişelerinden metro haritasını isteyebilirsiniz.

Otobüs yolculuğu yaparsanız bilmelisiniz ki; Brezilyada otobüslerde 3 tip bilet vardır. Standart bilet 6 saatlik yolculuk için 60R civarındadır ve Türkiye’deki gibi az diz mesafesi ve standart koltuk sunar (tavsiye etmeyiz). Exucutivo koltuklar hem çok rahattır, yatar ve geniş diz mesafesi vardır. Bu koltuklar genelde yine aynı süre için 80R civarıdır ve çok tavsiye ederiz. Eğer yolculuğunuz uzunsa ya da gece yolculuğu ise “leito” denilen uyunulan tip koltukları almalısınız (140R). Leito her otobüsde ve her şirkette olmaz. Pluma, 1001, Itapemirim, Expressio Brasilera en önde gelen şirketler ve internetten da satış yapıyorlar. Otobüse binmeden önce biletinizdeki boş yerleri (pass no vs) doldurmanız gerekir ve binerken kimlik kontrolü yapılır. İçeride ikram ve çalışan yoktur. İkramları binerken elinize tutuşturuverirler. Otobüsler tuvaletlidir.

Son 10 yılda suç oranı düşmesine rağmen hala Rio’da emniyet çok önemli bir konu. Plaj (özellikle gece), otobüsler, kalabalık caddeler en çok suç işlenen yerler. Rio’da 3 çeşit polis var gri üniformalı olanlar askeri polis, bej üniformalı olanlar belediyeye bağlı kuvvetler ve son olarak siyah üniformalı olanlar SWAT tarzı özel kuvvetler. Dünyanın en tehlikeli şehirlerinden biri olarak adı çıkmasına rağmen devletin verdiği önem, halkın duyduğu rahatsızlık, plajların ışıklandırılması, polisin artırılması gibi önlemlerle son yıllarda suç sayısı azalmış.

• Siz yine de yanınızda şehirde dolaşırken SLR makine, kamera, sırt çantası, değerli saat, gözlük, her türlü takı kesinlikle taşımayın. Özetle “bende para var” şeklinde gözükmeyin.
• Pasaportunuzun peşinde olmamalarına rağmen çantanızı ya da benzeri şeyleri kaptırabileceğinizi düşünerek pasaportunuzu, fazla paranızı mutlaka otelde kasada bırakın.
• Ucuz bir fotoğraf makinesi ile fotoğraf çekip onu da hemen cebinize koyun.
• Araçta iseniz kırmızı ışıkta dikkatli olun ve kapılarınız devamlı kilitli olsun.
• Herhangi bir şekilde gaspa maruz kalırsanız mutlaka direnmeden cüzdanınızı verin. Ellerindeki silah ya da bıçağı kullanmak konusunda isteksiz değillerdir ve blöf yapmazlar. “Param yok” demeyin mutlaka içinde belli bir miktar para olan ve verebileceğiniz” bir cüzdan taşıyın.
• Plaja üstünüzdeki mayo, havlu ve o günkü yiyecek içeceğinize yetecek para dışında bir şey kesinlikle götürmeyin.
• Plajın kum kısmına gece (aydınlatılmış olmasına rağmen) kesinlikle girmeyin.
• Etrafınızda her zaman motosikletli birileri olacaktır. Bunların % 99.9 u motorkurye ya da kişisel kullanıcılardır. Ancak unutmayın ki % 0.1 ‘i kapkaçcıdır. Özellikle aynı motorda 2 genç erkek varsa daha dikkatli olmalısınız.

Biz orada iken herhangi bir olumsuzlukla karşılaşmadık ama bir yıl önce dört arkadaşımız Copacabana plajında gece otururken gaspa uğradılar. Kaldığımız Guest House misafirlerinden bir kadın da biz gelmeden bir hafta önce ev sahibinin tüm uyarılarına rağmen boynunda altın kolyesi ile şehre çıkmış ve kolyesini kopararak almışlar. İşin garip tarafı Amerikalı kadın “önemli değil bende daha var” demiş ve yenisini takarak ertesi gün yine şehre çıkmış onu da boynundan almışlar.

“Motel” kelimesi turistik anlamda “otel” demek değildir ve turistleri hedeflemez. Buralar yalnız kalmak için yer arayan çiftlerin 1-2 saatliğine oda kiraladıkları yerlerdir siz buralardan uzak durun.

Her fiyat aralığında otel olmasına rağmen merkezili, emniyet, manzara ve temizlik nedeni ile bu ülkede biraz kesenin ağzını açın. Biz Copacabana üzerinde bir teras katı olan Marta Guest House’da kaldık ve çok memnun ayrıldık. Manzaranın da tadını çıkarabilmek için Copacabana üzerindeki bu tip manzaralı Guest House’ları ya da otelleri tavsiye ederiz.

Rio de Janerio’da yaşıyanlara doğum yerine, zenginliğe, ırka ve kökene bakılmadan “Carioca” deniliyor. Carioca’lar su soğuk olmamasına rağmen ağırlıklı olarak plajları yüzmek için değil; spor yapmak, vücut geliştirmek, sörf yapmak, bronzlaşmak, sevgili ile vakit geçirmek, yemek yemek için kullanılıyor. Plajlardan Copacabana, Ipanema ve Leblon en ünlüleri. Copacabana’ya “Bikinili Manhattan” deniyor. Biz Ipanema’yı daha çok sevdik. Buralarda dolaşırken Copacabana ve Ipanema plajlarının kaldırım desenlerine dikkat edin bunlar marka desenlerdir. Hatta bu desenlerde bir magnet hatıra olarak alınabilir.

Plaj voleybolu iki plajda da çok popüler. Şanslı bir günde Brezilya Olimpiyat Voleybol takımını antrenman yaparken izleyebilirsiniz.

Bir de ayakla ve kafa ile oynanan, ellerin kullanılmadığı plaj voleybolu çok popüler buna “futevolei” deniyor.

Kirlilik fazla olmasına ve alt akıntılar tehlikeli olmasına rağmen yüzebilirsiniz de. Alt akıntıların olduğu bölgelerle ve kirliliğin durumu ile ilgili bilgilendirme tabelaları oluyor. Lokal insanların yaptığını yapmak ta yararlı olabiliyor.

Plajlarda aralıklı olarak yer alan tabelalarda dört ten rengine göre kullanmanız gereken koruyucu faktörün numarası değişen güneşe göre gösteriliyor bunun yanında denizin yüzmeye uygunluğu, 11 derece üzerinden güneşin şiddeti ve ısı da bu tabelalarda veriliyor.

Belirli aralıklarla cankurtaran istasyonları bulunuyor ve bunlara “posto” deniyor. Bu “posto”lar plajları gayri resmi bölüyor. Örneğin Posto 8 “Gay bölgesi” iken, Posto 10 “Aile bölgesi”. Aynı şekilde en iyi vücutlu bayanların ağırlıklı olarak toplandığı, sörfçülerin toplandığı “posto”lar da var.

“Escadaria Selaron”: 50 den fazla ülkeyi gezen ve oralarda yaşayan Şili’li ressam-sanatçı “Selaron” 1990 yılında “Lapa” bölgesinde topladığı seramikleri ve artistik görüşünü kullanarak dar bir Portekiz sokağında yer alan yaklaşık 100 metrelik merdivenleri seramikleri kullanarak bir sanat eserine çevirmiş. Şanslı iseniz “Selaron” da eserinin başında olabilir (artık olamaz maalesef 2103 yılında öldü). Eserine devam için seramik bağışlarını memnuniyetle kabul eder. Biz gezdiğimizde yıl 2010 ve eser 20. yılında yapılmaya devam ediyordu ve sanırız daha “Seleron” hayatta kaldığı sürece devam edecek. Burada biz de Türkiye’ye ait  Fatih Sultan Mehmet, Hacivat-Karagöz, Türk bayrağı figürleri olan seramiklerle 6 adet de İznik çinisini bulmaktan çok mutlu olduk. Burası “Santa Teresa” bölgesinde yer alıyor. Portekizliler şehre ilk geldiklerinde daha serin olduğu için şehrin yüksek olan bu kısmına yerleşmişler. Hala işleyen sarı renkli tramvayları, eski rengârenk Portekiz evleri ile bu bölge mutlaka görülmeyi hak ediyor. Ancak burası belki biraz daha dikkat isteyebilir emniyet açısından.

“Pao de Açucar”: Şeker kamışından şeker üretimi esnasında ortaya çıkan tepeciklere benzediği için adını buradan alan tepeye İtalyanların yaptığı bir teleferikle iki aşamada ulaşılıyor. “Copacabana“ Plajının sonundaki “Urca” bölgesindeki bu tepeye ulaşmak için ya teleferiğe kadar yürümeniz (ki biraz zor) ya da taksiye binmeniz gerekiyor. Teleferik tek seferde 60 kişi taşıyabiliyor ve ilk aşamada “Morro da Urca” ya ulaşıyor. Burası ilk tepe ve 212 m yüksekliğinde burada inip biraz gezdikten sonra ikinci tepe olan “Pao de Uçucar” için tekrar teleferiğe biniyorsunuz. Her iki aşama da 3 dakika sürüyor ama iyi bir havada 30 dakika sırada bekleyebilirsiniz. Teleferiğe saat 18:00 gibi varmanızı ve gün batımını buradan görmenizi şiddetle öneririz. Çıkış için kullanılan teleferiğin ücreti 44 R.

“Corcavado”: “Pao de Açucar”dan manzarası güzel bir yer varsa o da “Kambur” anlamına gelen “Corcovado”dur herhalde. Burası 1931 yılında yapılan İsa’nın heykeli olarak bildiğimiz “Christo Retendor”un (Christ the Redeemer) olduğu 690 m yüksekliğindeki Rio’ya tümü ile hâkim olan tepe. Ancak çoğu zaman sis altında olduğu için güzel bir görüş elde edemeyebilirsiniz bu nedenle eğer Rio’da uzun süre  kalıyorsanız açık bir günü beklemelisiniz. “Retendor” “Tijuca” milli parkının içerisinde yer alıyor.

Buraya çıkmanın 4 yolu var: 1885’de yapılan  “Cog Train” adı verilen bir tür tren ile 17 dakikada çıkmak 36R (her 30 dakikada 1 hareket ediyor), taksi ile kişi başı 10R, özel araç ile kişi başı 13R, yürüyerek 5R.

Burada hava kapalı ise ve şehri göremezseniz aynı tepede biraz daha az yükseklikte bir helikopter pisti bulunuyor oranın görüşü genelde açık oluyor oraya gidip iyi bir şehir manzarası elde edebilirsiniz.

“Jardim Botanico”: 1840 yılında açılan bu bahçede 5.000 çeşit birçoğu amazondan ve diğer ülkelerden gelen bitki, 900 çeşit palmiye ve 140 çeşit kuş sizi bekliyor olacak. Şehrin gürültüsünden kaçmak ve doğada güzel bir vakit geçirmek için çok iyi fikir (giriş 5R)

“Fortress Military”: Burası şehrin savunması için kurulmuş topların olduğu “Pau de Açucar”ın arkasında kalan bir bölge. Rio koyu ile Atlantik okyanusunun ilişkisini görmek açısından çok faydalı. Askeri bölge ama giriş serbest.

Birçok kişi Rio’ya güzel zaman geçirmek, plajlarda bronzlaşmak, alışveriş yapmak ve yemek yemek için gelir. Ancak siz yine de işin kültürel boyutunu da görmek isterseniz görecek çok yer diyebiliriz. “Biblioteca Nacional, “Catedral de Sao Sebastio da Rio de Janerio”, “Centro Cultural Banco de Brasil”, “Convento do Santo Antonio”, Igreja de Sao Francisco da Penitencia”, “Monumento oas Pracinhas”, “Mosterio de Sao Bento”, “Museu de Arte Moderna”, “Museu Historica Nacional”, “Museu Nacional de Belas Artes”, “Theatro Municipal”, “Igrejio de Nossa Senhora da Gloria da O uterio”, “Arcos da Lapa”, “Museu Chacara do Ceu”, “Museu das Telecomunicaçoes”, “Museu do Indio”, “Museu Carmen Miranda”, “Palacio do Catate”, “Parque do Flamingo”, “Sitio Roberto Burle Marx”, Museu Casa do Pontal”, bunlardan önde gelenler. Bunların ne olduğunu ve nasıl gezeceğinizi anlatmayacağız çünkü biz bu güzel şehirde sadece yaşayan şehir-hayat kısmı ile ilgilenmek istedik.

Rio de Janerio’da güvenlik önemli bir sorun. Bu nedenle maddi durumu iyi olanlar gasp, adam kaçırma, hırsızlık gibi durumlardan korunmak amacıyla “Edificio” adı verilen, genellikle etrafı kalın demir parmaklıklarla çevrili ve içeride güvenlik görevlisinin beklediği binalarda oturuyorlar.

Brezilyalılar Türklerden daha fazla dokunmayı, sarılmayı ve öpmeyi severler. Genellikle samimi kişiler birbirine sarılır ve iki defa öperler. Sizinle konuşan kişiler ara sıra size dokunabilirler bu normaldir. Brezilyalılar pizzayı dahi elle değil çatal-bıçakla yerler. Elle bir şey yenecekse mutlaka kâğıda sarılır (dürüm gibi). Çatalı bıçağı tabakta çapraz bırakmak yemeği bitirdiniz demektir. Restaurantlarda siz istemeden yemeği bitirmiş dahi olsanız hesap getirilmez. Restoranlarda % 90 sıklıkla % 10 servis dahildir. Eğer dahil edilmediyse % 10 bahşiş beklenir. Resmi dil Portekizcedir. Eğer İspanyolca biliyorsanız sizi anlarlar fakat siz olanları anlamazsınız.

Yemekler uzun sürer. İş veya benzeri önemli konular uzun süren öğle yada akşam yemeklerinde konuşulur.

Rio’lular çok fazla yeme-içme işine düşkün diyebiliriz. Adım başı bir büfe, cafe yada restoran var. Fiyatların ucuz olduğu söylenemez. Normal bir restaurantta kişi başı 50R ödersiniz. Adım başı meyve suyu ve ufak sandviç benzeri ürünler satan büfeler bulunuyor. Buralar özellikle meyve suyu içmek ve açlığı yatıştırmak için ideal. Buralarda meyve suları 3.5R aperitifler ise 2R civarı. Şehrin bazı yerlerinde BIBI adında ufak kafe zincirleri var.

Burası bu büfelerle restaurantların arasında yer alıyor. Adam başı 15R civarında kalkarsınız buralardan. Yine yaygın olarak kilo ile ya da sabit fiyat ile açık büfe servis veren restaurantlar çok popüler. Bazı restaurantlarda da yine sabit fiyatla masaya servis edilen gril çeşitleri tadılıyor. Herkesin önüne bir tarafı kımızı bir tarafı yeşil kart bırakılıyor siz kımızı tarafı çevirene kadar masanıza et, tavuk, deniz ürünü karışık gril servis ediliyor.  Özellikle bir defada Brezilya mutfağının değişik örneklerini tatmak adına çok başarılı yerler. Genellikle içecek bazen ise tatlı fiyata dahil olmuyor, sormalısınız.

Meyve suyu büfelerinde onlarca çeşit meyve suyu çok makul fiyata (3.5R) sizi bekliyor. Sırasıyla hepsini denebilir ya da istediğiniz karışımı icat edebilirsiniz. Bizim tavsiyemiz Hindistan cevizi (Coca) -ananas, açai-muz, açai-portakal (laranja), bal-limon, portakal-papaya, şeker kamışı suyu. Bu arada heryerde coco yani Hindistan cevizi (coco) direkt cevizin üstü delinerek de satılır (3R) Ancak isterken dikkatli olmalısınız “koka” değil “koku” demelisiniz zira “koka” “bok” demektir bir hata olmasın 🙂

Son olarak Brezilya’nın milli içeceği diyebileceğimiz Brezilya romu olan Cachaça ile yapılan Caipirinha mutlaka denemeniz gereken bir içki.

Rio’da Mutlaka Yapın

• Meyva sularını bolca için
• Ipenema ve Copacabana’da piyasa yapın
• Corcavado’ta çıkıp Cristo Retendor’da fotoğraf çektirin
• Pau de Açucar’a çıkın
• Santa Teresa’da Seleron merdivenlerini görün
• Pazar günü Hippi Pazarını gezin ve tablo satın alın
• Centro’da Cafe Colombus’da bir şeyler için
• Açık büfe gril restaurantlarına gidin
• Caçhaca ile hazırlanan yerel içki caipiarinha için

 

Rio de Janerio günlerimiz bitti ama yolumuz daha çok uzun. Buenos Aires‘de arkadaş grubumuzla buluşacağız ve Şili, Arjantin ve Uruguay‘ı içine alan 21 günlük Patagonya gezimize başlayacağız.

Bu amaçla TAM Havayollarının 17:50 uçağı ile Buenos Aires’e geçiyor ve yaklaşık 3 saat sonra havalimanında arkadaşlarımızla buluşuyoruz.